مقدمه
در بعضی موارد ما مجبوریم از سم استفاده كنیم. اما باید بدانیم سم مثل هر دارویی باید فقط در حد لزوم و در موقع ضرورت با روش درست بكار رود، وگرنه بسیار خطرناك بوده و همانطور كه حشرات و موشها را از بین می‌برد میتواند انسان و حیوانات مفید را هم بیمار كرده یا بكشد.
سم چیست؟
سم ماده‌ای است كه دارای منشاء گیاهی، حیوانی و شیمیایی بوده و از یك راه خاص و یا راههای مختلف در مقادیر معینی باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعالات حیاتی به‌طور موقت یا دائم میگردد. سم اگر به مقدار خیلی كم خورده شود و یا بخار و بوی آن تنفس گردد باعث ناراحتی، بیماری و مسمومیت شده است منجر به مرگ گردد.
مسموم كیست؟
هر انسان یا حیوانی كه سم از طریق بینی، دهان یا پوست وارد بدن او شده و موجب ناراحتی و بیماری یا مرگ وی گردد مسموم شده است.
علائم مسمومیت
بستگی به نوع سم و مقدار آن و مدتی كه از مصرف آن سم گذشته باشد دارد اما بطور كلی میتوانیم بگوییم: سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ، دل درد، دل پیچه، عرق كردن، رنگ پریدگی و خواب آلودگی معمولاً در شخص مسموم دیده میشود.
روشهای نگهداری سموم در منزل
1- هیچ وقت سم را در آشپزخانه و یا اتاقی كه در آن زندگی می‌كنید قرار ندهید.
2- سم را باید در قوطی و ظرف خودش نگهداری كرد و هرگز نباید آنرا داخل ظرف و یا شیشه دیگر ریخت چون ممكن است اشتباهاً از آن استفاده شود.
3- بعد از هر بار استفاده حتماً باید در قوطی سم را محكم بست.
4- هر نوع سم را باید در محلی دور از دسترس افراد و بچه‌ها قرار داد.
چه كسانی می‌توانند با سم كار كنند؟
كسی كه سم را مصرف می‌كند باید بدانند سم چیست؟ و چه خطراتی دارد و چگونه باید آنرا بكار برد تا خطری برای خود و اطرافیان نداشته باشد.
- كسی كه با سم سر و كار دارد باید سالم و قوی بنیه باشد زنان و مردان پیر و بچه‌ها قبل از 18 سالگی نباید به هیچ‌وجه سمپاشی كنند.
- كسانی كه عوارض قلبی، كلیوی و كبدی داشته باشند نباید سمپاشی كنند.
- زنان حامله به هیچ وجه نباید با سم سر و كار داشته باشند.
چگونه سم را مصرف كنیم؟
• برای استفاده از سم باید لباس، عینك، كلاه و ماسك داشته باشیم.
• سم فقط باید در جایی كه لازم است بكار رود.
• از سم باید فقط به مقداری كه لازم است استفاده كنیم نه بیشتر.
• نوع سمپاشی باید متناسب با سم، مقدار آن و محل سمپاشی باشد.
• لازم است در ابتدا با ریختن آب در مخزن، سم‌پاش را آزمایش كنیم تا چكه نكند و هنگام كار به مقدار كافی محلول از آن خارج شود.
چگونه از قوطی اسپری حشره‌كش استفاده كنیم؟
وقتی می‌خواهید داخل اتاق را اسپری كنید:
1- همه باید از اتاق خارج شوند.
2- پنجره‌ها و درها را ببندید.
3- روی ظرف غذاخوری و وسایل بچه‌ها را با نایلون بپوشانید یا در صورت امكان ظروف را از محیط خارج كنید.
4- موقع اسپری حشره‌كش قوطی اسپری را طوری بدست بگیرید كه از خودتان فاصله داشته باشد.
5- بعد از اسپری كردن فوراً از اتاق خارج شوید و در را ببندید و دستهایتان را بشویید.
6- بعد از گذشتن حدود نیم ساعت درها را باز كنید و هوای اطاق را تهویه نمایید. بعد از گذشتن نیم تا یك ساعت از تهویه، اطاقها می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.
در چه شرایطی باید سم را مصرف كنیم؟
- فرد سم‌پاش باید لباسی بپوشد كه كاملاً بدن او را بپوشاند و كلاهی كه موهای او را حفظ كند.
- فرد سم‌پاش باید از عینك مخصوص كه كناره‌های آن بسته است و چشم را كاملاً محافظت می‌كند استفاده كند.
- باید موقع كار با سم حتماً از ماسك استفاده كنیم یا با پارچه تمیزی روی بینی و دهان خود را بپوشانیم.
- موقع سمپاشی و تهیه سم حتماً باید دستكش لاستیكی بدست كرد. اگر دستكش سوراخ باشد سم پوست دست را آلوده می‌كند.
- در روزهایی كه باد شدید می‌وزد نباید باغ و مزرعه را سمپاشی كرد و اگر باد كم است موقع سمپاشی باید پشت به باد بایستیم تا قطرات سم به ما نپاشد.
چه كارهایی برای فرد مسموم باید انجام دهیم؟
• از اطرافیان و خود مسموم بپرسید كه با چه ماده‌ای تماس داشته و یا آن را خورده است.
• قوطی سم را بگیرید و برچسب آن را بخوانید.
• فوراً كمكهای اولیه را شروع كنید.
كمكهای اولیه در مورد فرد مسموم:
• فوراً مسموم را از محل سمپاشی خارج كنید و در هوای آزاد نگه دارید.
• اگر لباس او آلوده به سم است بلافاصله آنها را بیرون بیاورید.
• محلهایی از بدن را كه به سم آلوده شده با آب و صابون شستشو كنید سپس او را خشك كرده و بپوشانید.
• بیمار را در حالت استراحت و گرم نگه دارید.
• اگر سم داخل چشم‌ها پاشیده شد فوراً چشم را زیر شیر آب بگیرید و شستشو دهید (15 دقیقه)
• اگر سم به تازگی خورده شده باشد باید مسموم را وادار به استفراغ كنید.
• اگر علائم سوختگی ناشی از سموم در لب و دهان مشاهده شد او را وادار به استفراغ نكنید فقط كمی آب به فرد مسموم بخورانید تا سم رقیق شود.
• باید راههای تنفسی یعنی دهان و گلو و بینی را تمیز كرده و باز نگه دارید.
فوراً مسموم را به مركز بهداشتی‌درمانی ارجاع دهید.