به گزارش روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی ،چند سالی است که گرد و غبار هر سال میهمان ناخوانده کشورمان می‌شود و در این بین 5 استان بیابانی کشور که یکی از آنها خراسان جنوبی است بیشتر در معرض این عارضه قرار می گیرند. هاشم آبادی رئیس اداره امور آزمایشگاه های اداره کل حفاظت محیط زیست استان عنوان کرد: اکنون دو ایستگاه پایش ذرات گرد و غبار داریم و این در حالی است که ۳5 کانون گرد و غبار در استان وجود دارد. هاشم آبادی تصریح کرد: یک ایستگاه مجهز در بیرجند می باشد و یک ایستگاه به تازگی در نهبندان افتتاح شده ، یک ایستگاه هم در مرحله بهره برداری آزمایشی قرار دارد. از آنجا که این ایستگاه ها هزینه های هنگفتی دارد فقط محیط زیست قادر به راه اندازی و نگهداری آن نیست و مانند دیگر استان ها که به عنوان مثال شهرداری ها در این امر وارد شده اند و ایستگاه راه اندازی کرده اند الزم است دیگر دستگاه ها ورود پیدا کنند. وی خاطر نشان کرد: برای پایش بهتر وضعیت هر منطقه و شهرستان باید یک ایستگاه وجود داشته باشد چرا که ایستگاه بیرجند فقط محدوده شهرستان را پوشش می دهد و برای دیگر مناطق مفید نیست.
عوامل موثر برتشدید گرد و غبار
اکبری مدیرکل محیط زیست استان هم با اشاره به موقعیت طبیعی و توپوگرافی استان که بیابانی می باشد و یک سوم کل مساحت استان بیابانی است، گفت: پتانسیل زیادی برای فرسایش خاکی و گرد و غبار داریم و با توجه به بادهای 120 روزه و دیگر طوفان ها و بیابانی بودن منطقه، مستعد گرد و غباری شدن شدید هستیم. اکبری عنوان کرد: با توجه به این شرایط هر گونه آسیب به پوشش گیاهی و سنگ فرش های خاکی می تواند باعث افزایش بحران گرد و غبار در استان باشد. وی اعلام کرد: با توجه به خشکسالی ها و کم شدن تغذیه منابع آب زیرزمینی استان برخی از پوشش های گیاهی از بین رفته است و امروزه نیز با توجه به روند توسعه استان امکان دارد این روند بیابانی شدن ادامه دار باشد. به گفته وی ایجاد معادن، تورهای گردشگری و آفرود و چرای بی رویه، کشاورزی و دامپروری از جمله عوامل مهمی هستند که بر روند بیابانی شدن و گرد و غبار استان تأثیر دارند.
دهه آینده دهه ای سرنوشت ساز
مدیرکل محیط زیست استان با بیان اینکه بارندگی ها اگر با این روند افزایش داشته باشد می توانیم به احیای بخشی از پوشش گیاهی بیابان ها امیدوار باشیم، گفت: اما در کنار این مسائل باید در زمینه بهره برداری از زمین ها، برداشت منابع آبی، ایجاد راه ها و چرای شترها و کشاورزی در منطقه، فرهنگ سازی مردمی مناسب داشته باشیم. اکبری عنوان کرد: در استان محدودیت آب و خاک داریم و هر گونه بی توجهی به این نکات باعث آسیب به پوشش گیاهی ایجاد شده در بیابان ها و این موضوع باعث می شود که روزهای گرد و غباری در استان افزایش پیدا کند. وی با شاره به اینکه در بین 5 استان بیابانی کشور وضعیت مطلوبی داریم، بیان کرد: این به دلیل روند کندتر توسعه استان نسبت به دیگر استان ها بوده و با افزایش روند توسعه و بی توجهی به نکات ارائه شده در دهه آینده باید شاهد روزهای پر خطر گرد و غبار در استان باشیم که این نیازمند تدابیر کامل استان دارد تا جلوی این موضوع گرفته شود. به گفته وی امسال از محل صندوق توسعه ملی 40 میلیارد تومان در راستای بیابانزدایی به استان تخصیص داده شد که ۳2 میلیارد تومان به منابع طبیعی برای نهال کاری و ۶ میلیارد تومان به محیط زیست برای ایجاد و توسعه ایستگاه های پایش گرد و غبار اختصاص یافت و باقی اعتبارات به دیگر دستگاه های متولی مانند جهاد کشاورزی داده شد که البته کافی نیست ولی با حفظ پوشش گیاهی موجود و ایجاد پوشش های متنوع و فرهنگ سازی در حفظ محیط زیست می توان از بحران گرد و غباری شدن استان جلوگیری کرد.
افزایش گرد و غبار در تابستان
مدیرکل هواشناسی استان هم با بیان اینکه در تابستان افزایش باد و گرد و غبار خواهیم داشت، گفت: با وجود اینکه امسال بارندگی های خوبی داشته ایم ولی با توجه به عرصه های بیابانی استان افزایش گرد و غبار را خواهیم داشت. خندان رو تأکید کرد: برای کاهش گرد و غبار باید در کالن استان برای بیابان زدایی تدابیری اندیشیده شود تا جزو استان های پر خطر قرار نگیریم.
5 میلیون هکتار عرصه بیابانی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان نیز در این باره عنوان کرد: در استان 28 کانون فرسایش خاکی داریم و هنوز منتظر تایید کارشناسان هستیم که 35 کانون ثبت شود. نصرآبادی با بیان اینکه 5 میلیون و 400 هزار هکتار از کل مساحت خراسان جنوبی را عرصه های بیابانی دربر گرفته است، گفت: 3 میلیون و 200 هزار هکتار کانون بحرانی فرسایش خاکی هستند و فقط بر روی یکی میلیون و 700 هزار هکتار مطالعه صورت گرفته است. وی ادامه داد: از این مقدار مطالعه بر روی 5 هزار هکتار مالچ پاشی، درخت کاری و نهال کاری، پایش و مدیریت انجام شده است. به گفته وی امسال ۷۷ میلیارد تومان اعتبار برای طرح های بیابان زدایی به منابع طبیعی استان داده شده است که با توجه به هزینه های بالای بیابان زدایی کافی نیست و هر سال اگر همین مقدار اعتبار دریافت کنیم می توان در آینده به بهبود شرایط امیدوار باشیم. نصرآبادی درخواست کرد که تمام دستگاه های اجرایی و مرتبط مانند میراث فرهنگی و صنعت و معدن و استانداری نیز در این راه کمک کنند و در تغییر اراضی کاربری و برداشت منابع از معادن دقت نظر کافی را داشته باشند.
سازمان حفاظت محیط زیست